Сот – мемлекеттік биліктің ажырамас бөлігіболып табылатын, заңдылық пен әділдіктіжүзеге асыратын маңызды орган. Әрбіразаматтың сотқа жүгінуі және сот төрелігіне қатысуы – оның конституциялық құқығы. Алайда бұл құқықты жүзеге асыру кезінде сот ғимаратында қауіпсіздік пен тәртіптің сақталуы өте маңызды. Осы мақсатта арнайы өткізу режимі мен ішкі тәртіп ережелері белгіленген.Бұл талаптар сот процесінің дұрыс өтуін, сот ғимаратындағы барлық адамның қауіпсіздігінқамтамасыз етуге бағытталған.
1. Өткізу режимінің мәні мен мақсаты
Сот ғимаратына рұқсатсыз кіруге жолбермеу – басты мақсаттардың бірі. Өткізурежимі арқылы сот процесіне қатысы жоқтұлғалардың ғимаратқа кіруі шектеледі. Бұл:
— террористік қауіптерді болдырмау;
— сот ісін әділ жүргізуге кедергі келтірмеу;
— сот қатысушылары мен қызметкерлерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет.Өткізурежимін көбіне арнайы күзет қызметі немесесот приставтары қадағалайды.
2. Сот ғимаратына кіру тәртібі
Сот ғимаратына кіру үшін азамат келесіережелерді сақтауы тиіс:
— Жеке басын куәландыратын құжат көрсету(жеке куәлік, қызметтік куәлік);
— Металл іздегіш құрылғы арқылы тексеруденөту;
— Сөмке мен жеке заттардың тексерілуінекелісу;
— Рұқсатсыз қару—жарақ, өткір және жарылғышзаттарды алып кіруге болмайды;
— Рұқсаты жоқ адамдардың сот залына кіруінетыйым салынады.
Бұл шаралар сот ғимаратының қауіпсіздігінқамтамасыз етуге бағытталған.
3. Ішкі тәртіп ережелері
Сот ғимаратында қоғамдық тәртіп пенэтикалық нормалар міндетті түрде сақталуытиіс. Тәртіпке келесі талаптар жатады:
— Сот залына кірген кезде судьяға құрмет көрсету (мысалы, орнынан тұру);
— Процесс кезінде тыныштық сақтау, ұялы телефонды өшіру;
— Судья, адвокат немесе процесс қатысушысының сөзін бөлмеу;
— Фото/бейне түсіру тек соттың рұқсатымен ғана мүмкін;
— Ғимарат ішінде ішімдік ішу, темекі шегу, дөрекі сөйлеу қатаң тыйым салынады.
Бұл ережелер сот процесінің бейтарап жәнеәділ өтуіне септігін тигізеді.
4. Жауапкершілік және жазалар
Сот ғимаратындағы тәртіп пен өткізурежимін бұзу келесі салдарға алып келуімүмкін:
—Ескерту немесе сот ғимаратынан шығару;
—Әкімшілік жауапкершілікке тарту (айыппұлсалу);
— Ауыр жағдайларда – қылмыстықжауапкершілікке тарту (мысалы, сот қызметінекедергі жасау, қоқан—лоққы көрсету). Сотприставтары немесе құқық қорғау органдары тәртіп бұзушыларға қатысты заң аясында шарақолдана алады.
Сот ғимаратындағы өткізу режимі ментәртіпті сақтау – бұл азаматтардың қауіпсіздігінқорғау мен сот төрелігінің әділ әрі кедергісізжүзеге асырылуына бағытталған маңыздышарт. Әрбір азамат бұл талаптарды орындап, сотқа және сот процесіне құрметпен қарауы тиіс. Заң алдындағы тәртіп пен мәдениет – құқықтық қоғамның негізгі белгілерінің біріболып табылады.
Жамбыл облысы мамандандырылған ауданаралық әкімшілік соты әкімшісінің аға сот приставы Е.Б.Айазбек